LEV TOLSTOJ, "Anna Karenina" ,1877



TOLSTOJ VOORSPELT DE EERSTE WERELDOORLOG :

 

"...en begon Jasjwin Ruslands superioriteit ten opzichte van Pruisen aan te tonen, vooral in de cavalerie-charge...(p.360).

 

"In de kring, waartoe Koznysjow behoorde, werd in die dagen over niets anders gesproken en geschreven dan over de Servische oorlog. Bals, concerten, diners, speeches, bier, restaurants, alles getuigde van medeleven met het Slavische broedervolk" (p.886).

"Wij moeten de Serven toch helpen. Ik heb medelijden met hen. Ja, en vooral artilleristen hebben ze weinig" (p.892).

 

 

TOLSTOJ HAAT DE PRERAFFAELIETEN :

 

"Wronski en mevrouw Karenina waren volgens Michaljow aanzienlijke, rijke Russen, die geen begrip van kunst hadden, zomin als alle rijke Russen, maar die zich voordeden als liefhebbers en bewonderaars. Zij hebben zeker  alle oude meesters afgewerkt en lopen nu de ateliers van de modernen af, de Duitse kladschilders en de dwaze, Engelse Preraphaëlieten..." (p.544).

"...Hij veroordeelde het stuk om de overdreven, opzettelijke, banale eenvoud en vergeleek het met de primitiviteit der Preraphaëlieten in de schilderkunst" (p.789).

 

 

 



GUNTER GRASS, "Die Blechtrommel"



https://docs.google.com/document/d/1mXUhRxrQz9U5IFe5SwinU4JjHie_x2_VjobRDw7tiZs/edit?usp=sharing

Brugge en de erfenis van Rogier Van der Weyden

Brugge en de erfenis van Rogier Van der Weyden

FJODOR DOSTOJEVSKI " De Broers Karamazov", 1879.

GOD EN SATAN, of de sadistische, demonische God :

 

"...En dan verschijnt de duivel bij God tezamen met Gods zonen en zegt tot de Heer dat hij de hele aarde en wat onder de aarde is heeft bezocht.

 

En heb je mijn slaaf Job gezien ? vraagt God hem.

 

En God wees de duivel op zijn voortreffelijke, heilige slaaf  en zong zijn lof.

 

 Maar de duivel grijnsde bij de woorden Gods : Laat hem maar eens aan mij over en je zult zien dat jouw slaaf gaat morren en je naam zal vervloeken.

 

En God liet zijn rechtschapene, van wie hij zoveel hield, aan de duivel over, en de duivel trof zijn kinderen en zijn vee, verstrooide zijn rijkdom, alles volkomen onverwacht, als door een donderslag van God, en Job verscheurde zijn kleding en wierp zich ter aarde en riep : "Naakt ben ik uit de moederschoot gekomen, naakt zal ik tot de aarde wederkeren, de Heer heeft gegeven, de Heer heeft genomen (...)...en satan die zomaar met God praat, en God, die Zijn slaaf in het verderf stort..

 

.Later hoorde ik de woorden van spotters : Hoe kon de Heer zomaar zijn meest geliefde heilige aan de grillen van de duivel overleveren, hem zijn kinderen laten afnemen, hem zozeer met ziekte en zweren treffen dat hij met een potscherf de etter van zijn wonden moest schrapen, en waarvoor : alleen maar om tegenover satan te kunnen pochen :

 

 Zie je wel, wat een heilige om Mijnentwille kan doorstaan !".  (p.354, 355).

 

 

 

RUSLAND EN POLEN IN DE 19de EEUW :

 

 

"Op Polen, panowie, ik drink op uw Polen, op het Poolse land ! riep Mitja.

Op Polen, paanowie, hoera ! riep Mitje en hief zijn glas.

Op Rusland, panowie, op de broederschap !

Schenk ons ook maar in, zei Groensjenka, op Rusland wil ik ook wel drinken.

Op Rusland, hoera ! verkondigde hij opnieuw.

 

Op Rusland binnen de grenzen van voor 1772 !

Jullie zijn een stel idioten, panowie ! barstte Mitja opeens uit.

Panie, schreeuwden de beide Polen dreigend terwijl ze als hanen voor Mitja gingen staan". (p.518)



JOHN DOS PASSOS "Manhattan Transfer"

 

 

 

 

 

MANHATTAN TRANSFER, (1925), a book full of history

 

"...Europe's rotten and stinking. In America a fellow can get ahead. Birth dont matter, education dont matter. It's al getting ahead" (p.18).

"The day that we stop believing in money and property it will be like a dream when we wake up. We will not need bombs or barricades....Religion, politics, democracy all that is to keep us asleep...Everybody must go round telling people : Wake up !" "Maybe i'm too old, maybe I'm dead, but it will come when the working people awake from slavery...You will walk out in the street and the police will run away. All over the world we are preparing. There are comrades even in China...Your Commune in France was the beginning...socialism failed. It's for the anaarchists to strike the next blow..." (p.33).

"The statue of Liberty stood up vague as a sleepwalker among the curling smoke of tugboats..." (p.52).

 

"What gives me gooseflesh is the armies mobilizing, Belgrade bombarded, Belgium invaded...

. I just cant imagine it ...They've killed Jaures. Who's he ? A French Socialist. Those goddam French are so goddam degenerate all they can do is fight duels and sleep with each other's wives. I bet the Germans are in Paris in two weeks" (p.188).

"A workingman has no country. Moi je suis anarchiste vous comprennez monsieur.

You know why they have this her war. So that workingmen all over wont make big revolution...Too busy fighting. So Guillaume and l'empereur d'Autriche and Krupp and Rothschild and Morgan they say let's have a war" (p.193).

"That's what Capitalism is, a wampire that sucks your blood...day and night" (p.216).

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              

 

 



STIJN STREUVELS "De Vlaschaard"

 

 

 

DE VLASCHAARD, groots en ireëel

 

 

"...Vader, waar zaaien we 't vlas, dees jaar ? riep hij luidop. Vermeulen deed een afwerend gebaar met den schouder en hij antwoordde op die ongelegen vraag als aan een kleinen jongen..." (p.57)

 

 

"Waar andere boeren zich tevreden stelden met iets van effenop zoals : rozezaad of tweede smete, wilde hij puike Riga, eerste smete tonnezaad hebben. Heel dien tijd en van lang her, had hij uitgezet en eindelijk 't nodige gevonden, dadelijk geschreven...zitten wachten op antwoord en nu eerst nieuws gekregen dat 't zaad uit Rusland was verzonden... Hij verwachtte het, maar 't kwam niet....Maar 't lijnzaad kwam. Een uchtend bracht de bode het gele briefje, het bericht dat de koopwaar in de statie lag.(p.69)

 

 

Legijns en Duitschave's vlaschaards waren de beste vaan de streek; Verschaeve's was nog beter. Verokens te mager. "Dat heeft hij met zijnen chemiek ! spotten de boeren. Maar Veroken liet de spotters begaan. (p.86)

 

 

"Wie kwam er nu nog in den avond ? Meteen herkende de boer den dokter die binnentrad en Vermeulen aanspreken ging. Hij was jaloers op den dokter die eerder met den toestand van zijn zoon zou bekend geraken dan hij zelf.  Maar de dokter bleef kalm, beraden : Vermeulen, zegde de oude heer, uw zoon is in gevaar, de vrouw heeft hem doen berechten en ze heeft wel gedaan; de hersenen zijn geraakt :ik zal beginnen met aderlating, en er moet voor ijs gezorgd worden om op zijn hoofd. Zend iemand om lijklakens en plaats er drie van achter in den hals..."

"...dat hij zelf met den poot in 't graf stond en er zijn zoon in gestoten had, omdat hij jaloers was op den jongen kerel !" (p.240, 241).

 

 

 

Dit verhaal speelt zich af ten vroegste rond 1870 : pas dan was er een treinverbinding tussen Riga in Letland,dat toen tot Rusland behoorde, en België. Jammer genoeg vermeldt Streuvels niet in welke stad of dorp de "statie" zich bevond, waar het vlaszaad per trein was aangekomen.

 

In de Duitse film, gedraaid in 1942 met Duitse acteurs, komt het vlaszaad niet langer uit Rusland, dat door het Nazi-regime toen als een barbaars land werd bestempeld. Het komt uit de Oekraïne, een gebied waar het Rijk positiever tegenover stond.

 

Chemische meststoffen waren pas vanaf 1860 beschikbaar.

 

Vermeulen heeft zijn zoon zo goed als doodgeslagen : de dokter stelt vast dat de hersenen geraakt zijn en vraagt lijklakens te halen. Vermeulen beseft dat "hij zijn zoon in het graf gestoten had".

Louis werd neergeslagen in het bijzijn van tientallen getuigen, zijn vader was de moordenaar.

België was rond 1870 een rechtsstaat, met scheiding der machten, een goed ontwikkelde politiemacht en onpartijdige rechtbanken.

Streuvels' verhaal is niet realistisch : boer Vermeulen moest worden op staande voet gearresteerd en opgesloten in afwachting van een proces voor het hof van assisen.