BRUGGE IN DE WERELDLITERATUUR

foto 1

foto 2

foto 3

BRUGGE IN DE WERELDLITERATUUR

Günter Grass, geboren in 1927 in Danzig, publiceerde in 1959 zijn eerste roman "Die Blechtrommel", waarvoor hij in 1999 de nobelprijs voor literatuur kreeg (foto 1). De roman gaat vooral over zijn jeugdjaren in Gdansk, die toen de status had van Vrijstad onder toezicht van de Volkenbond. Op 1 september 1939 schreef de stad wereldgeschiedenis toen de Duitse pantserkruiser Schleswig-Holstein er het vuur opende op het Poolse garnizoen van Westerplatte. De Tweede Wereldoorlog was een feit. In dit epos komt ook Brugge ter sprake : "...So war der Stolz der Sammlung (im Schiffahrtsmuseum) die Galionsfigur einer grossen Florentinischen Galleide, die zwar in Brügge ihren Heimathafen hatte, jedoch den aus Florenz stammenden Kaufleuten Portinari und Tani gehörte. Den Danziger Seeräubern und Stadtkapitänen Paul Beneke und Martin Bardewiek gelang es im April 1473 an der Seelandischen Küste , vor dem Hafen Sleuys kreuzend, die Galleide aufzubringen. Gleich nach der Kaperei liessen sie die zahrleiche Mannschaft nebst Offizieren und Kapitän über die Klinge springen. Ein zusammenklappbares Jüngstes Gericht des Malers Memling und ein goldenes Taufbecken - beides im Auftrag des Florentiners Tani für eine Kirche in Florenz angefertigt - fanden Aufstellung in der Marienkirche; das Jüngste Gericht erfreut, soviel wich weiss, heutzutage das katholische Auge Polens..." (Die Blechtrommel, Deutscher Taschenbuch Verlag, 21.Auflage, 2015, pag.239).
Op last van Napoleon werd Memlings' drieluik naar Parijs overgebracht, later opnieuw geroofd door de Nazi's, het belandde in Leningrad om tenslotte in 1956 aan Polen te worden teruggegeven, nu te zien in het Narodwemuseum in Gdansk. Het werd kortstondig naar Brugge overgebracht in 1994, voor de grote Memlingtentoostelling. Deze triptiek met het laatste oordeel, Memling's meest monumentale schilderij, heeft als middelpunt de aartsengel Michael, met harnas en weegschaal (foto 2). De triptiek vertoont duidelijk de invloed van Rogier Van der Weyden's laatste oordeel, te zien in het hospitaal van Beaune. Memling moet het ongetwijfeld met eigen ogen hebben gezien. De man in Michael's weegschaal is zonder twijfel niemand minder dan Tommasso Portinari, telg uit een oud, illuster Florentijns geslacht. Op de buitenpanelen knielen de opdrachtgever, de Florentijn Angelo Tani en zijn echtgenote Catarina Tanagli (foto 3). Tani was de vertegenwoordiger van de Medici te Brugge. Het echtpaar kon geïdentificeerd worden door de bijgeschilderde wapenschilden. Merkwaar-
dig is dat op één schilderij twee opdrachtgevers staan, Portinari op het middenpaneel, Tani en zijn echtgenote op de zijluiken. Tussen die twee Florentijnen was er een zwaar conflict aan de gang. Piero de Medici ontsloeg in 1456 Angelo Tani als hoofd van het Medici-filiaal in Brugge en hij werd vervangen door Tommaso Portinari,de nieuwe manager van het filiaal. Het moet Tani zeer gegriefd hebben dat hij door toedoen van Portinari's gestook was verdrongen. Tani kreeg een nieuwe opdracht : orde op zaken stellen bij het Londense filiaal, dat zich in financiële problemen bevond. In april 1473 zette een galei, met aan boord de triptiek van het laatste oordeel, vanuit Damme koers naar de Middellandse Zee. Maar Memling's triptiek zou Firenze nooit bereiken. Vlak voor de Engelse kust viel de Portinari-galei in handen van de beruchte kaper Paul Beneke,die de hele buit naar Danzig  deporteerde en de Tantriptiek aldaar in de Marienkirche deponeerde. Ondanks zwaar protest van hertog Karel de Stoute en zelfs de paus, bleef het meesterwerk in Danzig. Brugge wilde elk conflict met de Hanzastad Danzig vermijden, en betaalde de erfgenamen van Tani een schadevergoeding uit. Zoals Günter Grass terecht beweerde, Memling's laatste oordeel verblijdt nog steeds het katholieke Polen.

                                   Johan Comer

SALMON RUSHDIE "Midnight 's children"

THE RE-ARRANGEMENT OF THE QURAN :
"...He had the strength to pursue his original ambition, the re-arrangement of the Quran in accurately chronological order.

He once told me : When Muhammed prophesied, people wrote down what he said on palm leaves, which were kept any old how in a box.

After he died, Abubakr and the others tried to remember the correct sequence; but the didn't have very good memories..." (p.107).







"PORTUGAL DISCOVERED A NEW WAY TO INDIA"

"...But then, the Portuguese named the place Bom Bahia for its harbour, and not fot the goddess of the pomfret folk...the Portuguese were the first invaders, using the harbour to shelter their merchant ships and their men-of-war; but then, one day in 1633, and East India Company Officer named

Wethwold saw a vision. This vision -a dream of a British Bombay,fortified, defending India's West against all comers- was a notion of such force that it set time in motion.

History churned ahead; Methwold died; and in 1660, Charles II of England was betrothed to Catherine of the Portuguese House of Braganza- that same Catherine who would, all her life, play second fiddle to Orange-selling Nell. But she has this consolation - that it was her marriage dowry which brought Bombay int British hands..." (p.121, 122).

MARK SCHAEVERS "Orgelman. Felix Nussbaum. Een schildersleven"

 

"Museum ohne Ausgang"


https://flic.kr/p/sscznS


https://flic.kr/p/sfGfLE


Daniel Libeskind is de zoon van twee Poolse Holocaust overlevenden.

In 2003 zal hij wereldberoemd worden als uitverkoren master planner voor de reconstructie van het New Yorkse Ground Zero.

Het Nussbaum-museum is het eerste gebouw dat hij realiseerde , op zijn 52ste, een jaar later raakt het Joods Museum in Berlijn voltooid - voordien maakte hij naam als theoreticus.

Libeskind verbergt in interviews zijn zwak voor zijn debuut in Osnabrück niet, noemt het 'the building most inscribed into my soul', 'maybe the most meaningful building'.

....... geen klassiek, overzichtelijk museum , maar een doolhof waarin men al snel gedesoriënteerd raakt.

Zo is Libeskind trouw aan zijn architecturale opvattingen : een te overzichtelijke architectuur noemt hij 'gevaarlijk', hij wil dat de gebruikers zijn gebouwen actief beleven.

'Ik wil niet controleren, mij gaat het om de fantasie'.

.....heeft hij zich laten inspireren door de claustrofobische sfeer in sommige van Nussbaums schilderijen.

Zijn ingewikkelde bouwsculptuur is half museum, half gedenkteken genoemd.

Op 16 juli 1998 wordt het museum ingehuldig door Gerhard Schröder, minister-president van Nedersaksen (en niet zoveel later bondskanselier).

Telkens wanneer ik het Osnabrückse museum bezoek, heb ik moeite om de uitgang te vinden. Zo heeft Libeskind het gewild. Hem stond een 'museum zonder uitgang' voor ogen.