HILARY MANTEL
in
"De Spiegel en het Licht"
over het schilderij
"De Aanbidding der herders"
van
HUGO VAN DER GOES
"Tijdens zijn verblijf in Florence had de familie Portinari hem (=Thomas Cromwell) een schilderij van de geboorte van Christus getoond dat twintig jaar eerder voor hen in Brugge was vervaardigd.
Op het schilderij zie je door openstaande deuren een winterlandschap. (...) In het midden van het schilderij ligt de hulpeloze, pasgeboren zuigeling op de grond, wit als een larve, en herders en engelen hebben een paar passen terug gedaan om ruimte te maken voor de kersverse moeder, terwijl boven op de heuvel de nog altijd zwangere Maagd haar zuster, de heilige Elizabeth, begroet en op weer een andere verhevenheid , ver weg in de toekomst, Maria, Jozef en de ezel richting Egypte sjokken.
Wie naar dit schilderij kijkt kan zich niet voorstellen dat de Gezegende Maagd barenspijn heeft geleden. Zij kijkt plechtig, diep onder de indruk van wat zij heeft voortgebracht. Gehuld in rood staat naast haar Margareta van Antiochië, de schutsheilige van de bevalling, en aan haar voeten ligt de draak, die haar in een eerder stadium van haar levensloop had verzwolgen.
Daar staat de Magdalena met het kruikje nardusmirre, ginds de heilige Antonius met een klok .
De herders met hun boerengezichten kunnen hun opwinding nauwelijks de baas. Onze ganse toekomst ligt samengeperst in hun ineengeslagen handen. De engelen zijn niet jong. Zij zien er geslepen uit, en hun vleugels glinsteren van de pauwenogen.
De drie koningen komen aangereden over de heuvel. Hun reis is bijna ten einde, maar dat weten zij nog niet.(Toegevoegd van mij : iemand vraagt de weg ) Het is een leugen, denkt hij, die pijnloze bevalling, die veiligheid in Egypte, die vroomheid van de knielende mecenassen die zichzelf in het verhaal hebben laten schilderen..." (p.739,740).
1. De naam van de schilder wordt niet vermeld in het boek , maar is de Gentenaar Hugo Van Der Goes. Zijn atelier was in Gent. Het schilderij werd dus niet in Brugge vervaardigd, maar in Gent.
2. Elisabeth is de nicht van Maria, niet de zuster.
1. De naam van de schilder wordt niet vermeld in het boek , maar is de Gentenaar Hugo Van Der Goes. Zijn atelier was in Gent. Het schilderij werd dus niet in Brugge vervaardigd, maar in Gent.
2. Elisabeth is de nicht van Maria, niet de zuster.